هستی شناسیِ «بیان» و «بیانگری» در موسیقی با رویکرد به موسیقی ایرانی ـ اسلامی

نویسندگان

پویا سرایی

pouya soraee پردیس هنرهای زیبا دانشگاه تهران

چکیده

شاید بنیادی ترین وجه مشترک سه منظربنیادین: اثر هنری، هنرمند و مخاطب، هم گرایی آنان در ابراز این قاعده کلی است که “هنر، بیان است”. منش بیانی ذاتی هنر، دربرخی از ادوار و در گستره های فرهنگی متفاوت، می تواند معطوف به “بیانگری” نیز باشد؛ مانند موسیقی اپرا که به طور خودآگاه، بازنمای واقعیت و یا موسیقی رمانتیک سده 19 م که فرانمای احساسات مؤلف آن است. این منش “بیانگری” موسیقی درتلقی بسیاری از متفکران، آنگاه که موسیقی به یک نام، نامیده یا با شعر و یا تصویری همراه می شود، بیش از پیش نمود می یابد. این نوع خودآگاه بیان درهم نهادی با بیان همیشگی هنر است. در این مقاله، نخست بنیانِ بیان و بیانگری در زیبایی شناسیِ موسیقی به روش توصیفی، مورد مطالعه واقع می گردد. سپس متغیرهای توصیفی فوق الذکر، در حوزه هنرهای تجسمی و در ادامه، ضمن معرفی دو مفهوم بیانِ سوبژکتیو و بیان ابژکتیو، امکان گذار و تعاملِ این دو مفهوم در موسیقی مورد بحث قرارمی گیرد. سپس با در نظر گرفتن نسبت بیانِ ابژکتیو ـ سوبژکتیو و در ادامه طرحِ مفهوم تجانس اقناع کننده، چالش این گذار در بیانِ موسیقی اسلامی ـ ایرانی بررسی خواهد شد. در انتها، از سویی نتیجه می شود: الف) فرّاریتِ ومنش زمانمند موسیقی، همواره باعث می شود که موسیقی در زمان تلاقی با سایر هنرهای تجسمی، بیش از آنها، منش بیانگری سوبژکتیو به خود گرفته و بیانگرِ نیت یا قصدی باشد. ب) موسیقی اسلامی ـ ایرانی نمی تواند مصداقی از نظریه بیانگریِ موسیقی باشد، بلکه به عکس، در تقابل با آن است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

چگونگی بیان مضامین عرفان اسلامی در موسیقی اصیل ایرانی

چکیده منابع موسیقی اصیل ایرانی عمدتاً جنبه های روحانی و عرفانی داشت هاند و بسیاری از ویژگی های آن مانند کمال، حال، قرینه سازی و تکرار و جز اینها، با شعر عجین اند و دارای پیوند تنگاتنگ با عرفان اسلامی. این موسیقی مبتنی بر نظامی به نام «ردیف » است، و دستگاه ها و آوا زهایی را در بر می گیرد که هر کدام از آنها بیا نکننده حالات و مضامین روحانی و عرفانی خاصی است. در این مقاله، به چگونگی بیان مضامین...

متن کامل

گذری برموسیقی دوره اسلامی و تاثیر موسیقی ایرانی بر موسیقی تمدن اسلامی

موسیقی هنر برخاسته از درون آدمی و یک نیاز روحی است و مانند هر هنری می­تواند تاثیرپذیر از موقعیت­ها و شرایط موجود در هر عصری باشد. موسیقی ترکیب(composition) الحان (جمع لحن) و یا ملودی است. موسیقی ترجمه واژه music که در فارسی معادل آهنگ می­باشد و غنا را خواندن با آهنگ گویند که همان موسیقی آوازی است. موسیقی عرب، موسیقی محدود به آواز حدی و نصب بوده است. با زوال دولت ساسانیان و انتقال قدرت از تیسفون...

متن کامل

چگونگی بیان مضامین عرفان اسلامی در موسیقی اصیل ایرانی

چکیده منابع موسیقی اصیل ایرانی عمدتاً جنبه های روحانی و عرفانی داشت هاند و بسیاری از ویژگی های آن مانند کمال، حال، قرینه سازی و تکرار و جز اینها، با شعر عجین اند و دارای پیوند تنگاتنگ با عرفان اسلامی. این موسیقی مبتنی بر نظامی به نام «ردیف » است، و دستگاه ها و آوا زهایی را در بر می گیرد که هر کدام از آنها بیا نکننده حالات و مضامین روحانی و عرفانی خاصی است. در این مقاله، به چگونگی بیان مضامین...

متن کامل

بررسی نشانه شناسی موسیقی ایرانی در نمایش تعزیه

در آیین تعزیه، موسیقی به دو شکل مورد استفاده قرار می گیرد: 1- موسیقی آوازی، 2 موسیقی سازی یا غیرآوازی. موسیقی مذکور، موسیقی ایرانی است که دارای ژانرهای متعددی است. در این مقاله که به روش توصیفی  تحلیلی به نگارش درآمده، موسیقی آیین تعزیه به مثابه کی متن، که از لایه های مختلف شکل گرفته، براساس نظریه نشان هشناسی لای های مورد بررسی قرار گرفته است. با ت یکه بر نشان هشناسی لایه ای می توان کلیه لا...

متن کامل

ابعاد موسیقی درمانی در علم موسیقی کهن ایرانی- اسلامی مروری بر رساله های موسیقی قرن 4 -13 ق

در رساله­های کهن موسیقی، به مباحث مختلف موسیقی درمانی توجه شده است. هدف از این پژوهش، بررسی دیدگاه و نظرات در مورد مباحث مختلف موسیقی درمانی و همچنین میزان مطالب ارائه شده در این باب در رساله­های موسیقی می­باشد. گردآوری اطلاعات در این پژوهش به روش کتابخانه­ای و فیش­برداری از منابع مربوطه انجام پذیرفته و سپس به روش تطبیقی و تحلیل محتوا مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. تجزیه و تحلیل داده­ها متم...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
کیمیای هنر

جلد ۱، شماره ۱، صفحات ۴۹-۶۲

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023